انواع بلغم

‍

اقسام بلغم

بلغم به دو گونه طبیعى و ناطبیعى تقسیم مى‌گردد:

بلغم طبیعى

که شایستگى تبدیل به خون را در وقت مقتضى دارد .

زیرا بلغم خون ناتمام پخته است و آن نوعى بلغم شیرین مى‌باشد. بلغم طبیعى بسیار سرد نبوده، بلکه نسبت به بدن انسان، اندکی سرد است و نسبت به دو خلط خون و صفراء نیز سرد مى‌باشد.

بلغم غیر طبیعى

بدان که بلغم غیر طبیعى آن است که استحاله آن به خون بعید است و یا غیر قابل استحاله به خون می باشد ،خواه تولد او در کبد بود خواه در غیر آن .

بلغم غیر طبیعى را از لحاظ طعم به چهار دسته و از نظر قوام نیز به چهار دسته تقسیم بندی می کنند .

لازم به ذکر است که چون تمام اقسام بلغم سپید و بدون رایحه می باشند(زیرا که بارد است و برد موجب بیاض و عدم رائحه می شود) آنها را از لحاظ رنگ و بو تقسیم بندی نکرده اند .

پس اگر بلغم با چیزى آمیزد که رنگ آن را تغییر دهد آن را از اقسام خلطی مى‌شمرند که رنگ آن راتغییر داده است .مثل صفراى محیه که با اینکه مقدار بلغم در آن از صفرا بیشتر می باشد انرا را از اصناف صفرا مى‌دانند .

اقسام بلغم از نظر طعم

1-بلغم شور(مالح)

این قسم بلغم مایل به حرارت و یبس است واز گرم‌ترین و خشک‌ترین و خشک زاترین نوع بلغم می باشد . و سبب شوری آن ، اختلاط قدرى معتدل از صفرای سوخته با بلغم رقیق و یا تصرف حرارت غریبۀ قویه در آن می باشد.

2- بلغم ترش(حامض)

این قسم مایل به برودت و یبوست است و تحمض آنرا چهار سبب است:

یکى آن که سوداى ترش در او آمیزد

دوم آن که حرارت غریزیه در بلغم شیرین پیدا شود و آن را در جوش آرد و بدان سبب حرارت غریزیه به تحلیل رود و بر او استیلا کند و بلغم ترش گردد .

سوم آن که در بلغم شیرین برودت بر حرارت غریزیه مستولى گردد

چهارم آن که در بلغم تفه ، حرارت غریزیه ضعیفه عمل کند و نتواند آن را نضج دهد.

3-بلغم بی مزه

که به آن مسیخ و تفه نیز گفته می شود و سبب آن مخلوط شدن بلغم رقیق مائى بارد با آن و یا عدم تأثیر حرارت غریزى در آن می باشد .

این نوع بلغم ، از سردترین اصناف بلغم می باشد و علت بى‌طعمى آن عدم اختلاط با چیزى غیر از آن و عدم تعفن وى می باشد .

4-بلغم دبش (عافص)

این بلغم باردِ مایل به یبس است   وزمانی بوجود می آید که جوهر ارضى(سودا) بر آن غالب آید و این صنف از کثیف‌ترین اصناف بلغم است و علّت آن مخلوط شدن با سودا است و یا غلبۀ سردى بسیار منجمد کننده بر آن می باشد .

اقسام بلغم از نظر قوام

بدان که بلغم غیر طبیعى را از جهة قوام بر چهار قسمت تقسیم کرده اند که در دو مورد متفق القوام و در دو مورد مختلف القوام می باشند.

بلغم غیرطبیعی متفق القوام

بلغم غیرطبیعی متفق القوام بر دو گونه است:

1-بلغم مائی

که به غایت رقیق باشد به سبب مخلوط گشتن اجزاء مائى بدان و سببش غلبۀ اجزاى مائیه و عدم تأثیر حرارت غریزى در آن است و چون از غایت رقت مشابه به آب است آن را مائى نامند و به واسطه رقت در عضو سریع الأثر است.

2-بلغم جصی

که به غایت غلیظ باشد  زیرا بخش لطیف آن به علت زیاد ماندن در مفاصل و منفذهاى بدن، تحلیل رفته . و آن را جصى نامند به جهت مشابهت آن به گچ گذاشته شده در آب ، که چون گچ را در آب مى‌گذارند ،سفیدى به همراه غلظت در آن پدید می آید ،به همین‌سان این بلغم در آب ، مشابه همان سفیدی و غلظت را پدید می آورد . و این نیز مایل به یبوست است.

@chaharfulor

بلغم غیرطبیعی مختلف القوام

بلغمى که قوام اجزاء آن، متساوى نباشد بر دو گونه است:

1-بلغم خام

اختلاف اجزاء آن به سبب خامى جوهر ، بوسیله حسّ قابل تشخیص نمی باشد.

@chaharfulor

2-بلغم مخاطى

که اختلاف او محسوس بود و این را مخاطى گویند به جهت مشابه بودن آن در اغلب اوقات به آب بینى که بعضی از اجزاء آن، غلیظ نضج یافته و بعضی، رقیق نضج نایافته میباشند .

@chaharfulor

+ نوشته شده در دوشنبه سیزدهم شهریور ۱۴۰۲ ساعت 0:35 توسط صالح کیوانی هفشجانی  |